Μνήμη αλά καρτ;

Εδώ και μερικές εβδομάδες συλλογικότητες της Θεσσαλονίκης ξεκίνησαν μία πρωτοβουλία για την πολύπαθη πλατεία Ελευθερίας και συγκεκριμένα για την φυσιογνωμία που αυτή πρέπει να αποκτήσει σύμφωνα και με το βαθύ ιστορικό αποτύπωμα του Ελληνισμού σε αυτήν. Η πρωτοβουλία αυτή εκδηλώθηκε με παρέμβαση στον χώρο της πλατείας, με την διανομή ενημερωτικών φυλλαδίων στους χώρους γύρω από αυτήν, αλλά και με την συλλογή υπογραφών για την ανάπλαση της πλατείας, μία πρωτοβουλία που ήδη «τρέχει» και διαδικτυακά (βλ. σχετική εικόνα).

Στην ανακοίνωσή τους οι φορείς της πόλης αναφέρουν τα εξής:

«Τα τελευταία χρόνια οι διοικήσεις του Δήμου Θεσσαλονίκης στηρίζουν το αίτημα της Ισραηλιτικής Κοινότητας της πόλης, προκειμένου στην πλατεία Ελευθερίας να δημιουργηθεί ένα πάρκο μνήμης και ένα μνημείο για το ολοκαύτωμα των Ισραηλιτών της Θεσσαλονίκης κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Όμως, η ιστορική αυτή πλατεία της Θεσσαλονίκης, εκτός από την σύνδεσή της με τους Έλληνες Ιουδαίους της πόλης μας, φέρει ένα βαθύ ιστορικό αποτύπωμα και για τον προσφυγικό Ελληνισμό της Ανατολής, που γενοκτονημένος και ξεριζωμένος από τις πατρογονικές εστίες του βρήκε εδώ ένα προσωρινό καταφύγιο. Εδώ αγκυροβολούσαν πλοία που μετέφεραν τους Έλληνες πρόσφυγες από τις πανάρχαιες πατρίδες της Μικράς Ασίας και εδώ διέμεναν προσωρινά σε πρόχειρα παραπήγματα, μέχρι να μεταφερθούν στους τόπους της μόνιμης εγκατάστασής τους.

Είχαν προηγηθεί, στον ίδιο χώρο, τα ογκώδη συλλαλητήρια των Νεοτούρκων, που λίγο αργότερα οδήγησαν στην γενοκτονία των χριστιανικών πληθυσμών της Ανατολής.

Το ιστορικό αυτό αποτύπωμα δεν είναι δυνατόν να διαγραφεί. Κατανοούμε την σημασία και τον συμβολισμό που έχει αυτός ο χώρος για τους Ιουδαίους συμπατριώτες μας, αλλά και αυτοί πρέπει να κατανοήσουν την αντίστοιχη σημασία και τον συμβολισμό που έχει για τις περισσότερες από 150.000 οικογένειες προσφυγικής καταγωγής που ζουν σήμερα στην Θεσσαλονίκη.

Ζητάμε λοιπόν, ευλόγως, να δημιουργηθεί στον χώρο αυτόν ένα κοινό μνημείο για όλους τους Έλληνες που γενοκτονήθηκαν, ασχέτως θρησκεύματος, εποχής και θύτη. Καλούμε: α) όλους τους Θεσσαλονικείς (και όχι μόνο) να στηρίξουν αυτό το λογικό αίτημα και β) τις συλλογικές εκπροσωπήσεις τού προσφυγικού Ελληνισμού (Ποντίους, Θρακιώτες, Μικρασιάτες) να σταθούν ενώπιον των ιστορικών ευθυνών τους διαδίδοντας και υπογράφοντας το σχετικό ψήφισμα».

Το παράξενο είναι πως η διοίκηση του Δήμου Θεσσαλονίκης, όχι μόνο δεν έλαβε υπόψη της την πρωτοβουλία αυτή, που συγκεντρώνει ήδη την στήριξη εκατοντάδων πολιτών που υπογράφουν τόσο ηλεκτρονικά όσο και με φυσικό τρόπο το ψήφισμα, αλλά αντιθέτως προέβη άμεσα σε κατηγορηματικές δηλώσεις διά του αντιδημάρχου τεχνικών έργων ότι η πλατεία Ελευθερίας θα παραχωρηθεί στην ισραηλιτική κοινότητα για την δημιουργία πάρκου μνήμης του Εβραϊκού Ολοκαυτώματος. Παράλληλα, ο ίδιος ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης έσπευσε αμέσως μετά να προκηρύξει τον διαγωνισμό για την δημιουργία του «πάρκου μνήμης θυμάτων Ολοκαυτώματος». Δεν μπήκε δηλαδή καν στον κόπο να εξηγήσει γιατί να μην γίνει ένα μνημείο με μία ολιστική προσέγγιση της Ιστορίας, αφού ο Ελληνισμός γνώρισε γενοκτονίες, ολοκαυτώματα και σφαγές στο πέρασμα των αιώνων, που έχουν να κάνουν όχι μόνο με την θρησκεία του, αλλά και με διαφορετικούς θύτες.

Ο σεβασμός στην ιστορική μνήμη δεν μπορεί προφανώς να είναι αλά καρτ. Οι εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες προσφυγικής καταγωγής που ζουν στην Θεσσαλονίκη σαφώς και δικαιούνται μερίδιο αυτής της μνήμης και μάλιστα σε έναν χώρο όπου απουσιάζει ένα τέτοιο μνημείο ολιστικής θεώρησης της Ιστορίας. Ο κ. Αγγελούδης, πέρα από αφοριστικές προσεγγίσεις, πρέπει να δώσει μία πειστική απάντηση πάνω στο γιατί αρνείται να συζητήσει μία τέτοια λογική πρόταση.