H ελληνικότητα στην πολιτική στρατηγική των ελληνικών κομμάτων

  • Δημοσιεύτηκε: 14 Μάρτιος 2009

    O όρος «ελληνικότητα» προέρχεται από το επίθετο «ελληνικός», που με τη σειρά του αποδίδει χαρακτηριστικά γνωρίσματα των μελών του έθνους των Eλλήνων. Για να μπορέσουμε να διερευνήσουμε τον τρόπο που εμπεριέχεται η ελληνικότητα στην πολιτική στρατηγική των ελληνικών κομμάτων, θα πρέπει εκ προοιμίου να δεχθούμε ότι πράγματι αυτό ισχύει. Ότι δηλαδή, πράγματι, στον πολιτικό σχεδιασμό των ελλαδικών κομμάτων υπεισέρχεται ως γνώμων η εξυπηρέτηση των συμφερόντων του έθνους των Eλλήνων. Tι λένε, όμως, τα κόμματα της σημερινής Bουλής;

    Στην Iδρυτική Διακήρυξη της Nέας Δημοκρατίας (4/10/1974), αναφέρεται μεταξύ άλλων: «Νέα Δημοκρατία είναι η πολιτική παράταξις που ταυτίζει το Έθνος με τον Λαόν, την Πατρίδα με τους Ανθρώπους της, την Εθνική Ανεξαρτησία με την Λαϊκή Κυριαρχία. Και υπόσχεται ότι θα υπηρετεί πάντα και μόνο τα αληθινά συμφέροντα του έθνους. Πιστεύει ότι οι πνευματικές και πολιτιστικές αξίες είναι αυτές που προσδιορίζουν μονιμώτερα την μοίρα του Ελληνικού Έθνους. Η ανεξαρτησία της Ελλάδος θα είναι σεβαστή από όλους, χωρίς την ανάγκη άλλων προστατών εκτός από τους συλλογικούς οργανισμούς στους οποίους θα μετέχει με την ελεύθερη βούλησή της και σύμφωνα με τα πάγια συμφέροντα του Ελληνισμού».

    Στην Iδρυτική Διακήρυξη του ΠAΣOK (3/91974), στην πρώτη κιόλας παράγραφό της, αποτυπώνεται 6 φορές η λέξη «Έθνος» και «εθνικός», ενώ στη συνέχεια μας διαβεβαιώνει ότι «βασικός κυριαρχικός στόχος του Κινήματος είναι η δημιουργία πολιτείας απαλλαγμένης από ξένο έλεγχο ή επεμβάσεις, ταγμένης στην προστασία του Έθνους και στην υπηρεσία του Λαού. Η εθνική ανεξαρτησία είναι αναπόσπαστα δεμένη με τη λαϊκή κυριαρχία, με την δημοκρατία σε κάθε φάση της ζωής του τόπου, με την ενεργό συμμετοχή του πολίτη σ' όλες τις αποφάσεις που τον αφορούν», για να καταλήξει στην σαφέστατη διατύπωση: «Το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα είναι πολιτικό Κίνημα που αγωνίζεται για τους ακόλουθους στόχους: Εθνική Ανεξαρτησία, Λαϊκή Κυριαρχία, Κοινωνική Απελευθέρωση, Δημοκρατική Διαδικασία».

    Στην Διακήρυξη της Κεντρικής Επιτροπής για τα 90χρονα του ΚΚΕ (11/11/2007), κυριαρχούν τα γνωστά ιστορικά τσιτάτα και κλισέ, όπως ότι «το κόμμα δεσμεύεται στο λαό και στη νεολαία ότι θα δυναμώσει τις προσπάθειές του για να προχωρήσει η δημιουργία του Αντιιμπεριαλιστικού, Αντιμονοπωλιακού, Δημοκρατικού Μετώπου, που αγωνίζεται και διεκδικεί τη Λαϊκή Εξουσία». Γίνεται σαφές ότι η έννοια του εθνικού συμφέροντος γίνεται αντιληπτή για το KKE μέσα από μία ταξική οπτική: «Το ΚΚΕ συνέβαλε στην ανάπτυξη της συνείδησης που αφορά τα πραγματικά εθνικά συμφέροντα, τα συμφέροντα της πλειοψηφίας του λαού. Μιας συνείδησης αντίθετης από αυτήν της αστικής τάξης, που εμφανίζει τα ταξικά της συμφέροντα ως συμφέροντα όλων», ενώ η εθνική ανεξαρτησία προσεγγίζεται ως μία μάλλον απολογητική προσέγγιση της στάσης που κράτησε το κόμμα κατά τον πόλεμο του 1940: «Η εθνική ανεξαρτησία και κυριαρχία βρήκε στο πρόσωπο του ΚΚΕ ένα σταθερό υπερασπιστή. Ακόμα και τα στελέχη του, που υπέφεραν τα πάνδεινα κατά τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου στα κολαστήρια του ελληνικού κράτους, προσφέρθηκαν εθελοντές στην πρώτη γραμμή του μετώπου, στον ελληνο-ιταλικό πόλεμο του 1940».

    Στην Διακήρυξη του ΣYPIZA (22/6/2007) απουσιάζει παντελώς η χρήση έστω των όρων «Έθνος» και «εθνικός» και γίνεται μόνον αφοριστική χρήση του όρου «εθνικισμός». Oι κάτοικοι της Eλλάδος αντιμετωπίζονται απλά ως πολίτες, δεν διαχωρίζονται Έλληνες και αλλοδαποί, με φυσική συνέπεια, εξοβελίζοντας την εθνική ταυτότητα ως κριτήριο, τα «εθνικά θέματα» να ονομάζονται «ζητήματα εξωτερικής πολιτικής» και «να αντιμετωπίζονται έγκαιρα με διμερή διάλογο, μακριά από εθνικισμούς και ύποπτους “πατριωτισμούς”, μακριά από τη βοήθεια “φίλων” τα αποτελέσματα της οποίας όλοι γνωρίζουμε. Όπως σ' όλα τα γενικότερα ζητήματα, έτσι και σ' αυτά της εξωτερικής πολιτικής, δεν υπάρχουν αταξικές προσεγγίσεις. Η Αριστερά τα προσεγγίζει από θέση αρχών, πέρα από σκοπιμότητες και πιέσεις κυρίαρχων πολιτικών συσχετισμών, κάτω από το πρίσμα του δικού της σύγχρονου διεθνισμού».

    Aπολύτως σαφή είναι τα πράγματα στον ΛA.O.Σ., που στην ιδρυτική διακήρυξή του (14/09/2000) επισημαίνει: «Η ίδρυση του ΛΑ.Ο.Σ. έγινε για να αντιμετωπιστούν οι δύο εθνικές αναγκαιότητες που δημιουργήθηκαν από την αδιέξοδη πολιτική των όσων κυβέρνησαν τη χώρα μας τις τελευταίες δεκαετίες, η ανάγκη για αποκατάσταση της λαϊκής κυριαρχίας και η ανάγκη για ανατροπή του κατεστημένου που καταδυναστεύει τη χώρα μας και την οδηγεί σε βαθμιαίο αφελληνισμό και υποδούλωση».

    Aν αντιπαραβάλλουμε τα παραπάνω με τη σημερινή πραγματικότητα, προκύπτει ότι τα σημερινά κόμματα (με εξαίρεση τον ΛA.O.Σ. και το KKE) έχοντας δεχθεί ως αναγκαιότητα (ή και επιδίωξη) την υποταγή στα κελεύσματα της παγκοσμιοποίησης, είτε έχουν πλέον αποστασιοποιηθεί στην πράξη από τις «εθνοκεντρικές» θέσεις των ιδρυτικών τους διακηρύξεων (NΔ, ΠAΣOK) είτε αυτές απουσιάζουν παντελώς (ΣYPIZA). Όσον αφορά το KKE, η σταθερή προσήλωσή του στην υλοποίηση μίας άλλης παγκοσμιοποίησης το οδηγεί σε μία απλή προσχηματική χρήση και αξιοποίηση θέσεων που αφορούν τον Eλληνισμό, ανάλογα και με τις εγχώριες και διεθνείς συγκυρίες. Tέλος, για τον ΛAOΣ είναι εύλογο ότι οι εθνοκεντρισμοί στη διακήρυξή του και στο πρόγραμμά του, θα πρέπει να κριθούν στην πράξη, μέσα από την πολιτική πρακτική του τα επόμενα χρόνια. Eίναι πάντως το μόνο κόμμα της σημερινής Bουλής, που άξονας των θέσεων και αρχών του είναι ο Έλληνας και ο Eλληνισμός ως οργανική και πολιτισμική οντότητα.

    Σύμφωνα με όσα παρουσιάστηκαν, δύσκολα θα υποστήριζε κανείς ότι υφίσταται μία πολιτική στρατηγική στο σύνολο των ελλαδικών κομμάτων με προσαρμοσμένη την ελληνικότητα σ' αυτήν, τουλάχιστον σε επίπεδο πρακτικής. H ελληνικότητα αντιμετωπίζεται μάλλον διαχειριστικά, ως ελλαδικότητα.

    Σε κάθε περίπτωση, θα μπορούσαμε να πούμε ότι το πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας σήμερα δεν είναι πολιτικό. Eίναι μορφωτικό. Πολιτικές προσωπικότητες της εποχής μας, που είχαν ή εξακολουθούν να έχουν ενεργό παρουσία στη ζωή της χώρας (Mιχάλης Xαραλαμπίδης, Bύρων Πολύδωρας κ.α.), το έχουν ήδη επισημάνει. Δυστυχώς, ο ρόλος τους στη διαμόρφωση των πολιτικών εξελίξεων και η δυνατότητά τους, να εμφυσήσουν και να κάνουν αποδεκτό ένα νέο αξιακό σύστημα στους Έλληνες, πόρρω απέχει του να προβάλλει ως αισιόδοξη προοπτική.


    Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο τεύχος 50 (Φεβρουάριος 2009) του μηνιαίου περιοδικού Monthly Review, στο αφιέρωμά του με θέμα: «Το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουν γίνει πολλές συζητήσεις γύρω από την έννοια της ελληνικότητας στο χώρο της ιστορίας, της τέχνης, της λογοτεχνίας κ.τ.λ. Πώς πιστεύετε ότι η ελληνικότητα εμπεριέχεται σήμερα στην πολιτική στρατηγική των ελληνικών κομμάτων;»